Türkiye’nin Üyesi Olduğu Küresel ve Bölgesel Örgütler

Türkiye’nin üye olduğu küresel ve bölgesel örgütler: Küresel ve bölgesel örgütler, tarihte birçok kıtada birçok farklı devlet tarafından farklı amaçlara hizmet etmek için oluşturulan birliklerdir. Her ne kadar 20.yy’dan itibaren kendi göstermeye başlasalar da aslında tarihin birçok döneminde küresel ve bölgesel örgütlere rastlamak mümkündür. Özellikle Avrupa’da silahsızlanma ve bölgesel barışı sağlamak amacıyla 20.yy öncesi büyük ve küçük birçok örgüt kurulmuş, fakat sürekliliği sağlanamamıştır.

20.yy’ın ilk çeyreğinde meydana gelen Birinci Dünya Savaşı işe birlikte Dünya üzerinde hem bölgesel hem de küresel barışı ve güvenliği sağlamak için örgütlenme girişimi başlamıştır. Milletler Cemiyeti ile temeli atılan bu girişimin devamı ekonomi gibi alanlarda da kendini göstermiştir. Avrupa ve ABD gibi önde gelen ülkelerin liderliği ile kurulan örgütlerin yanı sıra bulunduğu bölgede ekonomik, siyasal ve hukuksal istikrarı sağlamak amacıyla farklı ülkeler de örgütlenme girişimlerinde bulunmuştur.

İki kutuplu Dünya olarak adlandırılan Soğuk Savaş döneminde, ABD ve SSCB birbirlerine gücünü göstermek ve kendilerine taraf olan ülkeleri bir arada tutmak amacıyla örgütlenme yoluna gitmiştir. ABD NATO, SSCB ise Varşova Paktı ile küresel birer örgüt oluşturmuş ve taraftarlarını bir çatıda buluşturmuştur. SSCB’nin ömrünü tamamlaması ile Varşova Paktı’nın dağılmasından sonra NATO, küresel bir güvenlik örgütü olarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür.

21. yüzyıla gelindiğinde ise birçok farklı küresel ve bölgesel örgüt ortaya çıkmıştır. Kimi zaman güvenlik kimi zaman ise ekonomik nedenlerle oluşturulan örgütlerin kuruluşundaki temel düşünce, ülkelerin bir örgüt sistemi içerisinde yer almasının verdiği güvendir. Özellikle Ortadoğu ve Asya gibi terör faaliyetlerinin yoğun olduğu bölgelerde güvenlik amacıyla oluşturulan bir örgütün ve işbirliğinin dışında kalmak ülkelerin kendisini güvensiz hissetmesine neden olmaktadır. İşte tüm bu nedenlerden dolayı ülkeler küresel ve bölgesel organizasyonlara dahil olma zorunluluğu hissetmektedir.

Türkiye, kurulduğu ilk yıllardan itibaren birçok örgüt ve organizasyon içerisinde yer aldı. Halen de ekonomik, güvenlik, hukuki, kültürel ve çevre gibi birçok nedenle kurulan örgütlerde gerek kurucu üye gerekse normal üye olarak varlığını göstermektedir.

Türkiye’nin Üyesi Olduğu Küresel ve Bölgesel Örgütler

Ekonomi Örgütleri

1. Dünya Ticaret Örgütü (WTO): Üyelik tarihi 26 Mart 1995’tir.
2. G-20: Kurucu üyedir. 1976’de kurulmuştur.
3. D-8: Kurucu üyedir. 1997’de kurulmuştur.
4. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT): Kurucu üyedir. 1975’de kurulmuştur.
5. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD): Kurucu üyedir. 14 Aralık 1960 tarihinde kurulmuştur.
6. Karadeniz Ülkeleri Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (BSEC): Kurucu üyedir. 25 Haziran 1992 tarihinde kurulmuştur.
7. Uluslararası Para Fonu (IMF): 11 Kasım 1947’de üye olmuştur.
8. Dünya Bankası (WB): 1947’de üye olmuştur.
9. İslam Kalkınma Bankası (İKB): Kurucu üyedir. 10 Ağustos 1974 tarihinde kurulmuştur.
10. Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu (ECLAC): 26 Temmuz 2017 tarihinde üye olmuştur.

Askeri Örgütler

1.  Karadeniz Donanma İş Birliği Görev Grubu (BLACKSEAFOR): Kurucu üyedir. 2 Nisan 2001 tarihinde kuruldu.
2. Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO): 18 Şubat 1952 tarihinde üye olmuştur.
3. Avrasya Askeri Statülü Kolluk Kuvvetleri Teşkilatı (TAKM ): Kurucu üyedir.  25 Ocak 2013 tarihinden kurulmuştur.

Sosyal Örgütler

1. Asya Karşılıklı Tedbir ve Güvenlik Önlemleri Konferansı (CICA):
2. Güney Doğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN): Diyalog Ortağı olarak 6 Ağustos 2017 tarihinde katıldı.
3. Asya İşbirliği Diyaloğu (AİD): 26 Eylül 2013 tarihinde üye oldu.
4. Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ): Diyalog Ortağı ülkedir.
5. 26 Nisan 2013 Avrupa Birliği (AB, EU): Aday ülkedir.
6. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT, OSCE): Kurucu üye 25 Haziran 1973
7. Avrupa Konseyi (COE): Kurucu üyedir. 9 Ağustos 1949 tarihinde kuruldu.
8. Birleşmiş Milletler (BM, UN): Kurucu üyedir. 24 Ekim 1945 tarihinde kuruldu.
9. Interpol Üye İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT): Kurucu üyedir. 25 Eylül 1969 tarihinde kuruldu.
10. Akdeniz İçin Birlik: Kurucu üyedir. 13 Temmuz 2008 tarihinde kuruldu.
11. Türk Konseyi: Kurucu üyedir. 3 Ekim 2009 tarihinde kuruldu.

Teknik Konulardaki Örgütler

1. Avrupa Patent Ofisi (EPO): 1 Kasım 2000 tarihinde üye oldu.
2. Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC): Kurucu üyedir. 1955 tarihinde kuruldu.
3. Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI):
4. Avrupa Yayın Birliği (EBU): Kurucu üyedir. (TRT) 1950 tarihinde kuruldu.
5. Dünya Posta Birliği (UPU): Kurucu üyedir. 1 Temmuz 1875 tarihinde kuruldu.
6. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU): Kurucu üyedir. 1 Ocak 1866 tarihinde kuruldu.
7. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO): 1958 tarihinde üye oldu.

Spor Örgütleri

1. Avrupa Ragbi Federasyonları Birliği (FIRA): 2013 tarihinde üye oldu.
2. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA): 1962 tarihinde üye oldu.
3. Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA): 1923 tarihinde üye oldu.
4. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC): 1911 tarihinde üye oldu.