Bu yazı editör ve araştırmacı yazar Hakan Boz‘un Facebook paylaşımından alınmıştır.
Sarıkamış Harekâtı Niçin Yapıldı?
1- Karadeniz baskınının hemen ardından harekete geçen Rusya, Osmanlı’ya ilk misillemeyi Kafkas sınırında verdi. Rus birlikleri, 1 Kasım 1914’te Misin, Kötek, Narman ve Kaleboğazı bölgelerinden Türk sınırını geçerek harbi başlatmıştı. Türkler, vatan topraklarının işgaline sessiz kalamazdı.
2- Türkler, Kafkas sınırındaki Rus işgalini durdurmak ve geri atmak için harekete geçti. Bu maksatla Osmanlı Ordusu ise Rus Ordusu arasında Azap ve Köprüköy muharebeleri yaşandı. Türkler, Rusları durdurmuş ancak geri atamamıştı. Dolayısıyla yarım kalan işin tamamlanması elzemdi.
Köprüköy Muharebelerini yaptıktan sonra orduyu hareketsiz durdurmak ve tatbikatlarla uğraştırmak doğru bir hareket olmazdı. Eğer ordu, uygun olmayan şartlar altında bekletilirse her türlü bulaşıcı hastalıktan erir mahvolurdu. Üstelik bölgenin demografik durumu Türk Ordusu açısından bazı riskleri beraberinde getiriyordu.
3- Sarıkamış Harekâtı’nın planlanmasını sağlayan önemli gerekçelerden biri de sürekli toprak kayıpları yaşayan Osmanlı’nın bu durumdan kurtularak 93 Harbi’nde Ruslar tarafından işgal edilen Kars, Ardahan ve Batum’un geri alınmasıydı.
4- 1918 yılında Rus Dışişleri Bakanlığı arşivlerinden çıkan belgelerden anlaşıldığı üzere Rusya, dünya harbi çıkması durumunda İstanbul ve boğazların işgalini hedeflediği bilinmekteydi. Zaten Osmanlı, uzun süredir bu durumun farkındaydı. Sarıkamış Harekatı ile Rusların dikkati Kafkasya’ya çekilerek, İstanbul’u işgal etme planları engellemeliydi.
5- Harekâtın planlanmasına neden olan bir başka önemli gelişme ise Osmanlı’nın müttefikleri olan Almanya ve Avusturya-Macaristan’ın Ekim 1914’te İtilaf devletleri karşısında zor duruma düşmeleriydi.
6- Harekatın bir diğer önemli nedeni önce Kafkasya ardından Türkistan’a uzanacak stratejik bir hat oluşturmaktı. Bu hem Ruslara karşı yürütülecek savaşın gayrinizami boyutunu oluşturuyor hem de Türklerin Asya içlerine doğru nüfuzunun artmasını hedefliyordu.
Hakan Boz
Kaynak: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10156992363687857
